Brunssum

8 juni 2021

Beste inwoners van Brunssum, leden van de Raad en voorzitter,

 

Vorig jaar had 8% van de Nederlandse huishoudens te maken met problematische schulden.

Er rust nog een flinke taboe op het hebben van schulden. De term alleen al  schuld/ ‘schuldenaar” impliceert in feite al: de schuld ligt bij jou.  Helaas kijkt de maatschappij er meestal ook op die manier naar. Het zal wel aan hem of  aan haar zelf liggen.  Mij zal dat niet zo snel overkomen! Schaamte speelt bij de schuldenaar vaak zodanige grote rol dat hij niet meteen hulp durft in te schakelen waardoor achterstallige betalingen zich steeds meer op gaan stapelen en er  grote problemen ontstaan.

Schulden ontstaan vaak door een combinatie van verschillende factoren. Er zijn mensen die niet voldoende vaardigheden en kennis hebben om met hun financiën om te gaan waardoor ze teveel geld uitgeven of hun rekeningen niet betalen. Er zijn mensen die plotseling te maken krijgen met een inkomensdaling doordat ze ontslagen worden of met pensioen gaan. Er zijn ook mensen die door verandering in hun levensfase plotseling te maken krijgen met een andere financiële situatie door ziekte, door een echtscheiding of door het overlijden van een partner.

Wat al helemaal bizar is,  is dat de overheid meewerkt aan het veroorzaken van financiële problemen door het optuigen van een complex stelsel van toeslagen en inkomensvoorzieningen waardoor burgers het overzicht kwijtraken en daardoor zelfs in de schulden raken.

En wat te denken van  mensen die te maken krijgen met een wisselend inkomen doordat zij een tijdelijk en flexibel arbeidscontract hebben en daardoor hun vaste lasten niet consequent kunnen betalen?  Dit heeft ook allemaal te maken met de politieke keuzes die er in het verleden  zijn gemaakt. Daarbij is er ook nog eens een schuldenindustrie opgetuigd van schuldeisers die oneindig kunnen profiteren van de schuldenaren door incasso’s  en rente te blijven heffen op de  schulden van burgers.

Het mag dan ook wel eens de hoogste tijd worden dat er wettelijke bescherming komt  voor  deze burgers.  Dit is ook waar de SP in de Tweede Kamer al jaren geleden voor heeft gepleit.  Deze wetten  zorgen ervoor  dat schuldeisers niet zonder meer beslag kunnen leggen op het inkomen van de schuldenaars. In theorie is het namelijk niet toegestaan  dat  burgers onder het bestaansminimum leven, maar in de praktijk komt het nog regelmatig voor dat men meer betaalt aan het aflossen schulden en er te weinig geld overblijft om normaal van te leven. Vereenvoudiging beslagvrije voet en een overzichtelijk beslagregister zorgen ervoor dat men meer overzicht en grip krijgt op de financiën. Daarbij krijgt de gemeente door middel van de wet vroegsignalering de mogelijkheid om betalingsachterstanden van hun burgers eerder te achterhalen en kunnen zij eerder ingrijpen om dreigende situaties (zoals uithuiszettingen en water- en energieafsluitingen)  te voorkomen.

Opvallend is dat er in dit beleidsplan bijzondere doelgroepen worden genoemd waar men oog voor heeft, zoals statushouders, laaggeletterden en werkenden. Dit is op zich goede zaak, want sommige doelgroepen vereisen extra ondersteuning. Wat mij dan wel verbaasd is dat vorig jaar nog , de wethouder herhaaldelijk heeft gezegd dat er op dit gebied geen doelgroepenbeleid wordt gevoerd. Sterker nog: op basis van dat argument heeft de wethouder geadviseerd om onze motie Jongerenperspectieffonds, die wij in september vorig jaar samen met de PvdA hebben ingediend,  niet aan te nemen!

De SP wil juist specifieke aandacht  blijven vragen voor de jongeren uit Brunssum die te maken hebben met problematische schulden.  Jongeren met schulden zijn namelijk nog kwetsbaarder dan volwassenen. Ze zijn minder financieel vaardig en gevoeliger voor status en verleidingen waardoor ze eerder en gemakkelijk in de schulden komen. Veel jongeren die zelfstandig wonen en  studeren en werken komen tegenwoordig niet meer rond met een minimumloon. En als je eenmaal schulden hebt dan stapelen die al snel op en is er geen einde meer in zicht.

Daarbij komt dat jongeren samen met de ondernemers tijdens deze Coronacrisis  het hardst zijn geraakt. Veel jongeren zijn in de problemen geraakt omdat ze plots geen baan meer hadden omdat ze een flex- of een uitzendcontract hebben.

Uitgerekend in deze levensfase is het belangrijk dat jongeren een basis leggen voor hun toekomst  door een opleiding te volgen. Maar door de financiële stress, dreigen ze af te haken en stoppen ze met hun studie. Dus ze belanden van de regen in de drup.

Als deze jongeren dan eenmaal in beeld zijn bij de schuldhulpverlening, wordt er van hen verwacht dat ze hun schulden gaan afbetalen, maar daar kunnen ze dan niet aan voldoen omdat ze geen vast inkomen hebben.  Dus blijft het een uitzichtloos situatie. Daarom  zou het goed zijn als er een structurele oplossing wordt geboden zodat jongeren weer kunnen bouwen aan een toekomst.  Die oplossing is er in de vorm van het instellen van een fonds door de gemeente waarbij zij de overgebleven  schulden van de jongeren overnemen in ruil voor een werk- of studietraject. Indien de jongeren afbetalen naar vermogen, wordt dit teruggestort in het fonds waarbij de opbrengsten ingezet wordt voor nieuwe jongeren. (motie) samen met PvdA en CDA.

Als laatste willen wij opnieuw aandacht vragen voor de toeslagenouders. Inmiddels duurt dit drama al jaren en ondanks dat het bekend is dat hen veel onrecht is aangedaan, zijn velen in de schulden geraakt wat  veel emotionele en psychische schade heeft veroorzaakt. Velen van hen wachten nog steeds op de toekenning 30.000 euro compensatieregeling. De staatssecretaris heeft onlangs toegezegd alle private en publieke schulden over te gaan nemen van de ouders. Maar dat plan zal , op zijn vroegst, na de zomer in werking treden. Wij zijn van mening dat de ouders lang genoeg hebben moeten wachten op erkenning en een vergoeding  en nu zo snel mogelijk uitzicht moeten krijgen op een oplossing. We weten nu inmiddels dat er 33 gedupeerde ouders zijn in Brunssum en wij vinden ook dat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft voor hen en als eerste aanspreekpunt in actie mag komen door schulden van de ouders over te nemen en financiële ondersteuning te bieden bij noodzakelijke zorg indien zij nog niet of maar gedeeltelijk zijn gecompenseerd. (motie)

Hieronder beide moties (beide helaas niet aangenomen:

Motie Jongerenperspectieffonds

De gemeenteraad van Brunssum in vergadering bijeen op dinsdag 8 juni 2021, lezende het voorstel Beleidsplan Schuldhulpverlening 2021-2024, registratiekenmerk 1038076, gemeentebladnr. 2021/3

 

Constaterende dat:

• Jongeren met problematische schulden moeilijker in staat zijn hun leven op te bouwen zoals zij dat willen;

• Veel schulden groter worden door de boetes ten gevolge van het hebben van schulden (incassokosten, verhogingen bij aanmaningen, boetes voor te laat betalen enz.).
• Eén van de voorwaarde om schulden af te kunnen betalen is het hebben van een inkomen. Een deel van deze jongeren kan niet aan deze voorwaarde voldoen;
• In het voorliggend raadsvoorstel Beleidsplan Schuldhulpverlening 2021-2024 een aantal groepen genoemd staan die extra aandacht nodig hebben, maar dat jongeren niet als aandachtsgroep genoemd worden;
• Naast Den Haag is een Jongerenperspectieffonds reeds gestart in onder anderen de gemeenten Emmen, Almelo, Almere en Arnhem en Eindhoven.

 

 

Overwegende dat:

• Brunssumse jongeren de toekomst zijn van onze gemeente en zij dus een (goede) startkwalificatie nodig hebben om hun kansen op de arbeidsmarkt te verbeteren.
• De schuldenproblematiek niet kan worden teruggedrongen zonder onorthodoxe middelen in te zetten;
• Een effectieve aanpak van de schuldenproblematiek alleen kan slagen als gemeente, jongeren en schuldeisers samenwerken;

• De gemeente met schuldeisers afspraken maakt over de hoogte van de schuld;
• Er een fonds moet worden ingericht voor de aanpak van de schuldenproblematiek onder jongeren in de leeftijd van 18-27 jaar;
• Dit fonds de resterende schuld na afspraken, overneemt in ruil voor deelname aan een werk-of studietraject;
• De jongeren eigenaar blijven van hun schulden en deze naar vermogen terugbetalen aan de gemeente;
• De opbrengsten van de afbetalingen van de jongeren zijn de opbrengsten voor het fonds waardoor het zichzelf weer vult waarmee weer nieuwe jongeren geholpen kunnen worden;

 

 

De Raad roept het college van B&W op:

• Te onderzoeken hoe zo’n Jongerenperspectieffonds in Brunssum vormgegeven kan worden, inclusief een inschatting van de kosten;
• Van dit fonds een revolverend fonds te maken, zodat deze aanpak structureel kan worden;
• Terug te koppelen aan de raad in het derde kwartaal van 2021.

 

En gaan over tot de orde van dag.

Namens de fracties SP en PvdA Brunssum

 

Motie schulden gedupeerde ouders toeslagenaffaire.

De gemeenteraad van Brunssum in vergadering bijeen op dinsdag 8 juni 2021, lezende het voorstel Beleidsplan Schuldhulpverlening 2021-2024, registratiekenmerk 1038076, gemeentebladnr. 2021/3

Constaterende dat:

 

- Er 33 gedupeerde ouders bekend zijn in Brunssum.

- Ook na de compensatie van 30 duizend euro er mogelijk nog veel schulden kunnen resteren,

BKR-registraties in stand blijven en huisuitzettingen en andere problematiek kunnen

ontstaan.

- Deadlines om de slachtoffers te compenseren keer op keer niet gehaald worden door de

Rijksoverheid.

- De pauzeknop (moratorium) (geen oude schulden innen) geen effect heeft voor de gedupeerden die al in een

schuldenhulpregeling (zowel minnelijk als wettelijk) zitten, waardoor deze mensen nu nog in

een strak regime hun schulden moeten aflossen1

- De gemeenten Rotterdam en Den Haag begonnen zijn om voor hun inwoners nu zo snel

mogelijk een eind te maken aan de toeslagenaffaire door zelf een schuldopkoopprogramma

te starten.

- De Staatssecretaris wel de Eerste en Tweede Kamer geïnformeerd heeft over compensatie

voor ouders die zich in een minnelijke schuldregeling (MSNP) en Wet Schuldsanering

Natuurlijke Personen (WSNP) bevinden, waarbij ze de garantie heeft afgegeven dat er

compensatie komt voor alle publieke en private schulden.

- De Staatssecretaris inmiddels de toezegging heeft gedaan álle private en publieke schulden

over te gaan nemen2

- Het schuldenloket van de Rijksoverheid dat de Staatssecretaris heeft aangekondigd pas later

dit jaar (in ieder geval na de zomer) beschikbaar komt.

 

Overwegende dat:

 

- De slachtoffers ongekend onrecht is aangedaan, met financiële, emotionele en psychische

schade als gevolg.

- Dit onder meer blijkt uit de trage afhandeling van de claims die de slachtoffers op de

Belastingdienst hebben.

- Dit ook blijkt uit het feit dat een groot aantal slachtoffers nog steeds de eerste

schadeloosstelling van € 30.000,- nog niet heeft ontvangen.

- Het oprichten van het schuldenloket nog lang duurt en wellicht ook nog vertraagd kan

worden.

- De gemeente, als eerste aanspreekpunt van de slachtoffers, nu in actie moet komen en de

schulden van de slachtoffers over moet nemen.

- Door de toezegging van de Staatssecretaris Brunssum geen financieel risico loopt door direct

slachtoffers in een MSNP  volledig te compenseren.

- Slachtoffers voor wie het moratorium wel geldt en die de 30 duizend euro hebben ontvangen, mede door de toezegging van Staatssecretaris , uitzicht hebben op een oplossing;

 

De Raad roept het college van B&W op:

 

1. Op zo kort mogelijke termijn van slachtoffers van de Toeslagenaffaire met een

schuldenregeling (MSNP) de schuldenlast over te nemen via een

schuldopkoopprogramma, waarbij analoog aan de toezegging van de Rijksoverheid de

volledige schuldenlast wordt overgenomen;

2. Voor alle getroffen gezinnen die nog geheel niet of in zeer beperkte mate gecompenseerd

zijn, tijdelijk financiële ondersteuning te geven voor vormen van noodzakelijke aanvullende

zorg zoals tandheelkundige, psychische en fysiotherapeutische hulp voor alle gezinsleden;

3. Hiervoor oa het Noodfonds Minima ter beschikking te stellen.

4. De kosten daarvan zoveel als mogelijk te verhalen op de Rijksoverheid.

 

 

 

1https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/10110345/1#search=%22kinde...

2 https://nos.nl/artikel/2382257-kabinet-neemt-alle-private-schulden-gedup...

 

 

En gaat over tot de orde van de dag.

 

  Tom Lurken en Katinka Coenen.