Brunssum

12-11-2019

Betoog Begroting 2020

Beste inwoners van Brunssum, raadsleden, collegeleden en voorzitter,

Nederland verkeert in crisis: een wooncrisis, een stikstofcrisis, een publieke sector in crisis. De menselijke maat is zoek en nu betalen de samenleving, onze aarde en dieren een zware prijs voor deze schaalvergrotingsdrang. Regio Parkstad heeft al jaren te maken met een sociaaleconomische achterstand; gemiddeld hebben wij te maken met hogere percentages laagopgeleiden en huishoudens met lage inkomens. Er groeien hier relatief meer kinderen in armoede op  en de vergrijzing is ook groter waardoor er meer inwoners een beroep moeten doen op zorg. Onlangs heeft Parkstad 40 miljoen van het Rijk ontvangen om de leefbaarheid te bevorderen van deze regio. De bedoeling daarvan is onderwijsachterstanden weg te werken, de toekomst te verbeteren van kwetsbare groepen en voldoende gekwalificeerd personeel te realiseren. Er lijkt nu helaas in eerste instantie alleen maar geïnvesteerd te worden in wegen, winkelcentra en woningen.

De decentralisaties van het Sociaal Domein zijn gepaard gegaan met gigantische bezuinigingen. De SP heeft jaren geleden al gewaarschuwd dat dit voor grote problemen zou gaan zorgen. Sinds vorige week heeft ook dit kabinet moeten toegeven dat met name In de Jeugdzorg dankzij deze bezuinigingen ernstige problemen zijn ontstaan en kinderen die er recht op hebben  daarom niet de hulp krijgen die ze nodig hebben. Helaas komt dit inzicht veel te laat.

Nu naar de begroting van Brunssum:

Dit college streeft naar een structureel en reëel begrotingsevenwicht. Daarnaast zien zij het als een missie om een goede reservepositie te hebben.  Iedere begroting moet over voldoende weerstandvermogen beschikken. Het weerstandsvermogen in deze begroting  blijkt zelfs uitstekend te zijn. Ook als je het over de jaren heen kijkt tot aan 2023 slinkt dit vermogen nauwelijks. Je kan daar uitermate trots op zijn, maar wij hebben onze bedenkingen daarbij. Je kan immers ook doorslaan in het bewaken en het zitten op  je centen. Dat is nu precies het enige wat dit college lijkt te  doen: het bewaken van een sluitende begroting zonder zich verder te verroeren. Wel wordt er regelmatig geroepen dat Brunssum een zelfstandige gemeente blijft, de eeuwige belofte aan de inwoners van Brunssum. Echter, het behoud van zelfstandigheid bereik je echt niet door maar passief te blijven en angstvallig als een Dagobert Duck op je centen blijven zitten. Daarvoor zal je tot  actie moeten overgaan.

En we kunnen u geruststellen:

Er  zit er nog genoeg financiële reserve in de gemeenschapskas, zeker 22 miljoen euro. Het weerstandsvermogen is uitstekend terwijl met een ruime voldoende ook prima zal volstaan. Dat betekent dat er nog genoeg geld in de reserve staat om ideeën te verwezenlijken ten bate van de inwoners van Brunssum, maar In plaats daarvan lijkt dit college zich te  verschuilen achter het landelijk beleid: het is immers hun schuld dat we met tekorten opgezadeld zitten en we kunnen niet anders  dan meegaan met de bezuinigingen op het Sociaal Domein.

Vanaf 2021  is dit college van plan om 150.000 euro bezuinigen op de Wmo en de Jeugdwet en de opvolgende jaren nog eens 100.000 euro per jaar.  Daarbij wordt er aangegeven dat zij er naar toe wil werken om collectieve voorzieningen aan te bieden in plaats van individuele voorzieningen aan de burger. De SP heeft er natuurlijk geen moeite mee dat er efficiënter wordt omgegaan met de zorgkosten.  We willen er wél voor waken dat er niet wordt bezuinigd op de echte zorg die  de mensen nodig hebben. Dus laten we eerst de uitvoering afwachten alvorens een bezuiniging op voorhand in te zetten.

Hetzelfde geldt voor de bezuiniging op de de Huishoudelijk Hulp Toelage. De Huishoudelijke Hulp Toelage is juist bedoeld om extra huishoudelijke hulp te krijgen voor mensen waarbij de Wmo indicatie niet toereikend is. Mantelzorgers maken ook gebruik van deze regeling zodat ze  die huishoudelijke hulp kunnen inhuren voor zichzelf of voor degene waarvoor zij mantelzorg verrichten,  dit om te voorkomen dat zij overbelast raken. Helaas horen we nu al regelmatig dat er burgers minder minuten krijgen toebedeeld op de huishoudelijke zorg dan voorheen. Verder duurt het heel voordat er een beslissing wordt genomen waardoor de wachttijd lang is. Deze burgers krijgen daardoor hun huishouden niet op orde. Waarom dan bij voorbaat dan al inzetten op bezuinigingen terwijl het nog niet duidelijk is of de burgers de zorg krijgen die ze nodig hebben? De wethouder heeft meermalen gezegd dat veranderingen voor de burgers niet merkbaar zullen zijn en niet ten koste zal gaan van de zorg. Het lijkt ons dan heel verstandig om eerst te toetsen welke effecten dit voor de burgers heeft alvorens bezuinigingen in te voeren.(amendementen)

Juist op dit terrein verwacht de SP meer actie en heeft dit college de kans om zijn sociale gezicht te laten zien. Door mee te gaan met landelijke bezuinigingen raak je deze burgers het aller hardst.

Er wordt door dit college ook veel gesproken over hoe je armoede zou kunnen terugdringen. Wij vinden het positief dat er actie ondernomen is op het gebied door het meer bekend maken van minimaregelingen; er is een bewindvoerdersconvenant ingesteld; burgers mogen meepraten over de regelingen en het noodfonds is dit jaar gebruikt. Maar dat gaat ons nog niet ver genoeg. Er kan nog meer gedaan worden aan het bestrijden van armoede. De SP pleit al jaren voor een drempelverlagende toegang van minimaregelingen. En dat blijven we dus ook aanmoedigen. We hebben een paar jaar achter elkaar gepleit voor een categoriale regeling chronisch zieken & gehandicapten zodat burgers gemakkelijker toegang krijgen tot deze vergoeding. Helaas heeft dit college dit nooit willen steunen. Nu is het voornemen om alsnog 20.000 euro per jaar te bezuinigen op deze tegemoetkoming omdat er te weinig gebruik van is gemaakt! Dat vinden wij te gemakkelijk. Als je werkelijk de intentie hebt om de regeling laagdrempelig te maken dan krijgt de  coalitie nu de kans om daar iets aan te doen. (motie)

Ook wil men het accent van het armoedebeleid verschuiven naar preventie. Als voorbeeld geeft men dan de methodiek Mobility Mentoring. Deze methodiek biedt ondersteuning in het prioriteren van probleemgebieden en het stapsgewijs oplossen. Echter met deze methodiek alleen komen de burgers er niet . Als er niet voldoende geld is om je vaste lasten te betalen dan biedt dit geen structurele oplossing. Het gaat het er namelijk om dat mensen te weinig geld hebben om te besteden:  omdat ze een te laag betaalde baan hebben of doordat men wegens omstandigheden als ziekte of ontslag in de uitkering terecht  is gekomen en vervolgens niet zomaar weer even aan het werk kan. Dan zou het zeker kunnen helpen als men wat extra geld kan verdienen naast de uitkering of de inkomensgrens van minimaregelingen hoger ligt. (motie)

De SP heeft tegen de begroting van 2020 gestemd. Dit heeft meerdere redenen. De eerste is dat er bezuinigd zal gaan worden op de Huishoudelijke Hulp Toelage; inwoners kunnen voorheen gebruik maken van een extra uur huishoudelijke hulp. Die mogelijkheid zal er straks niet meer zijn. Ten tweede heeft dit college voornemens om in 2021 mee te gaan met de bezuinigingen op de WMO en jeugdhulp. Wij zijn van mening dat er wellicht efficiënter met zorg omgegaan kan worden maar dat dit nooit ten koste mag gaan van de inwoners. Door mee te gaan met een bezuiniging loopt dit college wel een risico om inwoners te kort te doen. Ten derde: op dit moment staat er nog 22 miljoen euro in de algemene reserve. Meer dan genoeg geld om te kunnen besteden aan voorzieningen voor de inwoners. Ten vierde: de lasten van de burgers worden verhoogd de OZB, hondenbelasting, afvalheffing. Voor zowel de lage - als de middeninkomens valt het niet uit te leggen dat de lasten worden verzwaard maar dat men er qua inkomsten niet op vooruit gaan.
Op initiatief van de SP zijn twee moties aangenomen:
# onderzoeken of de inkomensgrens van de minimaregelingen omhoog kan. Indien dit gerealiseerd kan worden zullen meer minima in aanmerking komen voor deze regelingen en zal er meer inkomen voor hen zijn.
# onderzoeken of de voorwaarde bij de regeling chronisch zieken &gehandicapten versoepeld kan worden dus ipv van 3 jaar eigen risico naar 2 jaar.

Een grote zorg voor de SP zijn de kwetsbare jongeren. Deze jongeren verlaten vaak voortijdig de school zonder diploma op zak waardoor ze weinig kans maken op de arbeidsmarkt. Om dit te bestrijden is jarenlang geleden al het Bureau  Voortijdige School Verlaters ingezet.  Niets mis mee maar de groep kwetsbare jongeren is in Brunssum nog steeds groter dan het landelijke gemiddelde. Het bureau Voortijdige Schoolverlaters is bedoeld voor jongeren tot 23 jaar. Nu is de SP bang dat jongeren tussen 23 en 27 jaar buiten de boot zullen vallen. Daarom lijkt het de SP een goed idee om een jongerenloket in te stellen zodat we het vroegtijdig schoolverlaten actief blijven bestrijden.(motie)

Terwijl er bezuinigingen plaatsvinden op het Sociaal Domein en er 22 miljoen in de reserve zit , is dit college wel van plan om de lasten van de burgers aanzienlijk te  verhogen. De OZB, riool- en afvalheffing en hondenbelasting gaan dus wel gewoon omhoog. Precies 1 jaar geleden is door de wethouder toegezegd dat er  bij de hondenbelasting onderzocht zou worden of de besteding tussen inkomsten en besteding gelijk te trokken kan worden. Er werd maar 50.000 euro besteed aan het bestrijden van hondenpoep maar de inkomsten waren 300.000 euro. Het is wel duidelijk dat dit voor de gemeentekas een leuke inkomstenbron is. Tot op de dag van vandaag is daar vanuit de wethouder nooit een reactie op gekomen, maar men wil nu wel de hondenbelasting te verhogen met 1,4%. Dat is wel heel vreemd. Het zou fijn als de wethouder hier nu wel eens uitleg over zou kunnen geven.

Grote moeite heeft de SP met een lastenverhoging voor de burgers zonder eigen woning. Deze stijgt dankzij de verhoging van de afvalheffing met 9,5%. Maar ook heeft de SP moeite met de lastenverhoging voor huishoudens met een eigen woning. In deze tijd is het ook niet meer uit te leggen aan de inwoners met een middeninkomens waarom er voortdurend van hen wordt verlangd om elk jaar meer belasting te betalen. Inkomens gaan er namelijk niet op vooruit maar de lastenverzwaring wel. Voorlopig kan dit college nog wel de keuze maken om ook deze burgers te ontzien. Waarom doen u  dit dan niet?  De SP roept u dan ook op om keuzes te maken die er echt toe  doen. Sociaal en gedurfd.